Dei nye Tor Jonsson-netta er komne! Etter nokre runder i juryen, gjekk svart av med sigeren. Dei miljøvennlege netta med sjølvportrettet til Tor Jonsson og teksta Eit ord er eit under, er til sals på Lom folkebibliotek til 50 kroner, kontant eller med mCash. Dei vil óg bli å få kjøpt på ulike Tor Jonsson-arrangement utover hausten. I tillegg har vi t-skjorter med Tor Jonsson-profilen, bøker og cd til sals. 

Elles er vi svært nøgde med Tabula Gratulatoria-helsingane som har strøyma inn til den nye boka. Omlag 270 har helsa til Tor og tinga boka. Vi har dobbelt- og trippelsjekka, og vi håpar inderleg at alle har blitt registert og kome med på lista vår. Takk til alle som ville vera med og heidre diktaren. Vi håpar boka er klar til Diktardagar i Lom, Skjåk og Vågå som går av stabelen 1.-4. september.

Det blir meldt om stor oppslutning og interesse for Tor Jonsson rundt om i landet i jubileumsåret. Arrangementa har vore godt besøkt med fullsette salar på Nasjonalbiblioteket, under jubileumsmarkeringa i Lom, på arrangementa under Norsk litteraturfestival og rundt 400 møtte opp i Maridalen kirke. Bibliotek melder om Tor Jonsson-utstillingar, magasinet blir etterspurd og vi har fått mange positive attendemeldingar på produktet. Dette set vi stor pris på, og er takksame for alle som er med og bidreg til eit vellykka jubileumsår.

Utover sommaren og hausten blir det nye moglegheiter til å få med seg Tor Jonsson-arrangement. Fyrst ute er Tor Jonsson-foredrag med Håvard Teigen under Olsok-markeringa i Lom. I august markere Det Norske Teatret Tor Jonsson bl.a. med oppsettinga Berre kjærleik og død. Oppsettinga blir også spelt på Rui gard. Dei som ikkje har fått med seg konserten Hundre år med kjærleik og død med Tor Jonsson Orkester, får også nye sjanser utover hausten. Her finn de oppdatert oversikt over arrangementa. 

I løpet av jubileumsåret vil det òg bli utgjeve to nye bøker. Den eine er ei ny utgåve av Tor Jonssons prosa i samling. Dette er den fyrste fullstendige utgåva der alle artiklane er ordna kronologisk og alle prosatekster, skodespel og prologar er samla i eitt bind. Boka blir utgjeve på Oplandske forlag, og det er leiar i Tor Jonsson-laget, Håvard Teigen, som er redaktør for boka. Ho vil koma ut på marknaden rundt 1. september, til Tor Jonsson-markeringa under Diktardagar i Lom, Skjåk og Vågå. 

Den andre boka er tekster om Tor Jonsson som inneheld bidrag frå forfattarar og Tor Jonsson-foredrag som har blitt halde under Diktardagar. Denne boka kjem ut seinare i haust.

De som vil tinge prosa i samling allereie nå, kan sende kontaktinformasjon og kor mange eksemplar de ynskjer, så sender vi bøkene i posten så fort ho blir utgjeve. Prisen blir i underkant av 300 kroner.

Ting boka her.

Kyrkja bar eg opp i ein vakker bjørkelund, for der budde Gud.

"Diktet" (Tekster I)

Tor Jonsson syner eit kontrastfylt tilhøve til kyrkja alt frå dei fyrste tekstene han skreiv.  Midt i blant gardom stod kyrkja som ein gravstein, skriv han i novella "Guten som gjekk dit nordavinden slutta å blåse" frå 1936. I "Eit illmenne" frå 1932 er kyrkja presenteret på ein langt vennlegare måte: Men i kyrkja hadde alle augo skine av godleik. Han mintest fyrste gongen han var i kyrkja. da gjekk det som ein varm straum gjennom han. Jamvel Jon og Mari såg gode ut. Alle var så gode. Salmesongen brusa, orgeltonane song inn i han. Alt ljosna. Det vonde kvarv som skugge for soli. men straks han var utatt komen kom vonbrotet.

Dei kontrastfylt opplevingane han hadde knytt til kyrkja, kom sterkare og sterkare til å prege tekstene hans. Konflikten mellom det gode, "nestekjærleikens evangelium", som vart preika inne i kyrkja, og det verkelege livet utanfor, sleit i han. Kyrkja blir på godt og vondt sentrum i bygdebiletet hans. I 1946 melde han seg ut av statskyrkja, men kristendommen og kyrkja fortsette å oppta han.

Lengsla bygde katedralar
bøner brenn og togna talar
om eit gotisk liv i lengsle
bakom tiders liv i trengsle.

Altarljosa skin der inne.
Kjærleikslengt i mann og kvinne
byggjer enno på det brende
i sitt eige Trongdalslende.

Lengsla bygde katedralar.
Kom og stig inn! Æva talar
ord frå ætter som har tagna.
Ordet lyser i vår lagnad.

Som redaktør i avisa Hallingdølen, kom han heilt på kant med kyrkja, spesielt med pietistane i bedehusmiljøet. Artiklane "Skyer på guds himmel" og "Lyset" hausta storm og vart teke opp frå preikestolen første juledag. I "Skyer på guds himmel" skildra han kor deprimerande det var å kome ned frå fjellet etter ein god sumar: Eg protesterer! Ikkje mot kulden og vinteren, men mot min eigen lagnad som fører meg ned i bygda att, ned i det store bedehuset til meir kulde, hjartekulde. Eg kjem frå fjellet der livet er nake og reint utan grått pietiststøv.

Om tilhøve til kyrkja var ambivalent, var Jesus ein stor helt for Tor. I artikkelen "Kristendom og humanisme" skriv han: Grunnlaget for den humanistiske ide vart lagt av Sokrates. Han var den første som såg mennesket som det sentrale. Men det var tømmermannsonen Jesus som gav ideen levande innhald. Det var han som forkynte respekten for den einskilde, menneskeverdet. Kristendomen, d.v.s. kyrkja, har vunne fram til si stilling i dag berre ved å fornekte kjernen i kristendomen, alliere seg med dei verdslege herrane og tene dei.

I den gamle stavkyrkja i Lom med tømmer datert attende til 1158, vart Tor Jonsson døypt, konfirmert og gravlagd. Vi avsluttar her med salmene frå gravferda hans som ei hyggeleg dame hadde gøymt på og kom og leverte til oss på jubileumsmarkeringa 21. mai i år.

21. mai gjekk jubileumsmarkeringa for Tor Jonsson av stabelen i heimbygda Lom. Folk møtte opp i hopetal til opninga av den nyrestaurerte Tor Jonssons plass og til vandringa "Ord i stein". Steinheller med sitat av Tor Jonsson er nå plassert rundt omkring på Bergom, noko som gjer diktaren langt meir synleg i bygdesenteret. Ved stuslegstugu fortalde Bård Hanem om barndom og oppvekst og livet til Tor og familien i stugua. På festkvelden i Utgard fekk publkum høyre elevar frå ungdomsskulen syngje Jonsson, Andreas Hompland heldt festtale og Tor Jonsson Orkester konserten "Berre kjærleik og død" med songar frå den nye plata "Einseto". Aslak Brimi og Hiildegunn Hovde har jobba med prosjektet eitt års tid og komponert 15 nye melodiar til tekster av Jonsson. Lom spelmannslag deltok også på festkvelden. Med stort driv og sikker bogeføring framførde dei bl.a. leiken "I Stuslegstugun". Omlag 70 personar var med oss på festmiddagen på Fossheim etterpå, der husmannskost stod på menyen. Arrangørane i Tor Jonsson-laget stråla om kapp etter den vellykka markeringa i heimbygda.

Her kan de lesa kva NRK Hedmark og Oppland og Fjuken skreiv om markeringa.

Hundre år - ein diktar for ungdommen. NRK Hedmark og Oppland.

Eit dæme av blått. Fjuken.

NRK Hedmark og Oppland køyrer også ein fin serie på radioen om Tor Jonsson. Her episoden om skulegangen til Tor Jonsson og om sjølvmordet. Leiar for Tor Jonsson-laget, Håvard Teigen, fortel om livet til Tor, og i det siste innslaget kan de høyre opptak av Halldis Moren Vesaas som fortel om dei siste dagane til Tor Jonsson og avskilen med Tarjei.  

Foto: Even Lusæter, NRK Hedmark og Oppland

Vi har gleda av å presentere det nye magasinet med tekster av og om Tor Jonsson på 100-årsdagen hans i dag.

Klikk på biletet og bla deg gjennom heftet.

God lesnad! 

I høve jubiléet har Tor Jonsson-laget i samarbeid med avisa Hallingdølen laga eit magasin med tekster av og om Tor Jonsson. Tor Jonsson var redaktør i Hallingdølen eit knapt år frå mai 1946 til januar 1947. Magasinet inneheld ei blanding av artiklar og dikt av Tor Jonsson. I tillegg blir humoristen Jonsson presentert. Under vignetten "Tor Jonsson og eg" har andre hjelpt oss med å trekkje fram dikt og tekster og fortalt om sitt eige forhold til forfattaren. Unge lyrikarar har skrive dikt i Tor Jonsson si ånd, og både bygdedyr og vestkantkrokodiller får passa sine påskrivne. Magasinet blir delt i sin heilskap på heimesida på Tor Jonsson sin fødselsdag i morgon. Magasinet blir også distribuert gjennom avisene Hallingdølen, Fjuken og Dølen og lagt ut på bibliotek og andre kulturinstitusjonar rundt om i landet. 

Billettar og påmelding:

Billettar til festkvelden

Festmiddag på Fossheim kr 350. Påmelding innan 19. mai:  61 21 95 00.

Om arrangementet:
Jubileumsmarkeringa startar med opning av ein nyoppussa Tor Jonsson plass framfor Midtgard kl. 13.00. Der blir det helsingar ved leiaren for Tor Jonsson-laget og ordføraren i Lom. Songkoret Lomsklangen framfører dikt av Tor Jonsson. Så legg vi ut på vandring gjennom Lom sentrum der ord av Tor Jonsson har blitt montert i stein. Vandringa går opp til heimen hans, Stusslegstugu, der Bård Hanem frå Tor Jonsson-laget vil avslutte fyrste del av feiringa.

Om kvelden blir det festkveld i Utgard. Aslak O. Brimi og Hildegunn Hovde har laga ny musikk til dikt av Tor Jonsson som dei urframfører saman med Aasmund Nordstoga og Tor Jonsson Orkester. 

Program for festkvelden:
Opning ved leiar for Tor Jonsson-laget Håvard Teigen
Festtale ved Andreas Hompland
Elevar frå Lom ungdomsskule 
Lom spelmannslag
Konsert med Hildegunn Hovde, Aslak O.Brimi, Tor Jonsson Orkester og gjesteartist Aasmund Nordstoga

Jubileumsmarkeringa blir avslutta med festmiddag på Fossheim hotell som serverer ein tre rettar husmannsmeny. 

Så håpar vi mange bygdefolk og tilreisande vil vera med og heidre Tor Jonsson på denne jubileumsmarkeringa.

De er hjarteleg velkomne!